Trafik Kazası Sonrası Süreç – 3

Bir trafik kazasının şokunu atlatmaya çalışırken, hasar gören aracınızın tamir süreci ve bu süreçte yaşayacağınız ulaşım zorlukları canınızı daha da sıkabilir. Peki, kazada haklıysanız ya da çok az bir kusurunuz varsa, aracınızdan ayrı kaldığınız her gün için bir bedel alabileceğinizi veya tamir süresince size yeni bir araç tahsis edilebileceğini biliyor muydunuz? Çoğu kişinin gözden kaçırdığı bu önemli haklar, “araç mahrumiyet bedeli” ve “ikame araç” olarak karşımıza çıkıyor. Bu yazıda bu hakları ele alacağız.

1. Araç Mahrumiyet Bedeli: Aracınızdan Uzak Kaldığınız Her Günün Bir Karşılığı Var!

Trafik kazasında aracınız hasar gördüğünde ve onarım için serviste kalması gerektiğinde, günlük hayatınızın aksaması kaçınılmazdır. İşe gitmek, çocukları okula bırakmak veya diğer zorunlu seyahatleriniz için aracınıza bağımlı olabilirsiniz. İşte tam da bu noktada, kusurlu tarafın (veya sigortasının) size ödemesi gereken bir tazminat türü olan “araç mahrumiyet bedeli” devreye girer.

• Hukuki Dayanağı Nedir?

Araç mahrumiyet bedeli, doğrudan Karayolları Trafik Kanunu‘nda (KTK) açıkça bu isimle düzenlenmemiş olsa da hukukun genel prensipleri ve Yargıtay içtihatları ile sabitlenmiş bir haktır. Temelini 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) haksız fiil sorumluluğuna ilişkin hükümlerinden alır. Özellikle TBK Madde 49 (“Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”) ve Madde 51 (“Hâkim, tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak belirler.”) hükümleri, bu tazminatın yasal zeminini oluşturur. Yargıtay, yerleşik içtihatlarında, aracından mahrum kalan kişinin bu süre zarfında yaptığı ek masrafların (örneğin, toplu taşıma, taksi veya araç kiralama) ya da aracını kullanamamaktan doğan ticari kayıplarının tazmin edilmesi gerektiğine hükmetmektedir.

• Kimler Talep Edebilir?

Kazada kusursuz olan veya daha az kusurlu bulunan araç sahibi veya sürücüsü bu bedeli talep edebilir. Kusur oranınız, alacağınız tazminat miktarını etkileyebilir.

• Nasıl Hesaplanır?

Araç mahrumiyet bedeli hesaplanırken birkaç önemli faktör göz önünde bulundurulur:

• • Aracın serviste geçirdiği makul tamir süresi: Ekspertiz raporuyla belirlenen veya aracın tamirinin objektif olarak ne kadar süreceği önemlidir. Gereksiz uzayan süreler için talepte bulunmak zorlaşabilir.
  • Aracın niteliği ve modeli: Hasar gören aracın segmenti, modeli, yaşı gibi özellikler dikkate alınarak, bu araca eşdeğer bir aracın günlük kiralama bedeli baz alınır.
  • Aracın kullanım amacı: Araç ticari amaçla kullanılıyorsa (taksi, şirket aracı vb.), bu durumdan kaynaklanan kazanç kaybı da ayrıca hesaplamaya dahil edilebilir.
• Nereden Talep Edilir?

Bu bedel, öncelikle kazada kusurlu olan tarafın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası’ndan (Trafik Sigortası) talep edilir. Ancak genellikle ZMSS Poliçelerinde bu sorumluluğa yer verilmez. Bu sorumluluk türü, sigortalının ilave olarak poliçesine ekletebileceği bir yükümlülük olduğundan poliçenin kontrol edilmesi veya sigorta şirketi ile görüşülmesinde fayda vardır. Sigorta şirketinin ödememesi veya eksik ödemesi durumunda, kusurlu araç sürücüsüne ve ruhsat sahibine karşı dava yoluyla da talep edilebilir.

2. İkame Araç Tahsisi: Mağduriyetinizi Gidermek İçin Geçici Çözüm!

Araç mahrumiyet bedeli nakdi bir tazminat iken, ikame araç tahsisi ise aracınız tamirdeyken size kullanmanız için geçici bir araç verilmesidir.

• Hukuki Dayanağı ve Koşulları:

İkame araç hakkı, genellikle Kasko Sigortası poliçelerinde yer alan bir teminattır. Eğer kasko poliçenizde “ikame araç teminatı” bulunuyorsa, sigorta şirketiniz poliçede belirtilen şartlar ve süreler dahilinde size bir araç tahsis etmekle yükümlüdür.

• • Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları‘nda (Trafik Sigortası) ikame araç teminatı standart olarak bulunmaz. Ancak bazı sigorta şirketleri ek primlerle bu teminatı sunabilmektedir veya sigorta şirketleri, iyi niyet göstergesi olarak ya da yargı süreçleriyle uğraşmamak adına bu hizmeti sunabilirler.
  • 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu Madde 91‘de düzenlenen Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, esasen üçüncü kişilere verilen zararları karşılamayı amaçlar. İkame araç, bu kapsamda doğrudan bir zorunluluk olmasa da sigorta şirketlerinin hizmet politikaları ve kasko poliçeleri belirleyici olur.
• Süre ve Şartlar:

İkame aracın ne kadar süreyle ve hangi koşullarda verileceği, kasko poliçenizdeki detaylara bağlıdır. Genellikle aracın onarım süresi boyunca, poliçede belirtilen azami gün sayısı (örneğin 7, 15 veya 30 gün) ile sınırlı olabilir. Tahsis edilecek aracın segmenti de poliçenizde belirtilmiş olabilir.

Araç Mahrumiyet Bedeli mi, İkame Araç mı?

• Eğer kasko poliçeniz kapsamında size ikame araç tahsis edilmişse, genellikle aynı dönem için ayrıca araç mahrumiyet bedeli talep edemezsiniz. Çünkü ikame araç, zaten aracınızın yokluğundan doğan mağduriyetinizi gidermiştir.
• Ancak, ikame araç süresi bittikten sonra aracınızın tamiri hala devam ediyorsa, kalan süre için araç mahrumiyet bedeli talep edilebilir.
• Ya da tahsis edilen ikame araç, sizin aracınızın segmentinden çok düşükse ve ihtiyaçlarınızı karşılamıyorsa, bu durumun yarattığı mağduriyet için Yargıtay kararları ışığında ek bir talep gündeme gelebilir, ancak bu daha istisnai bir durumdur.
• Kasko poliçeniz yoksa veya poliçenizde ikame araç teminatı bulunmuyorsa, doğrudan araç mahrumiyet bedeli talep etme hakkınız doğar.

Haklarınızı Talep Ederken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

1. Kaza Tespit Tutanağı: Kazanın hemen ardından tutulan bu tutanak, kusur oranlarının belirlenmesinde kritik rol oynar. Tutanakta tüm detayların doğru olduğundan emin olun.
2. Ekspertiz Raporu: Aracınızdaki hasarın ve makul onarım süresinin tespiti için yetkili bir eksperden rapor alın.
3. Belgeler: Tamir faturaları, aracın servise giriş-çıkış belgeleri, eğer araç kiraladıysanız kiralama sözleşmesi ve faturaları gibi tüm belgeleri saklayın.
4. Zamanaşımı Süresi: KTK Madde 109’a göre, trafik kazalarından doğan tazminat talepleri için zamanaşımı süresi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve herhalde kaza gününden başlayarak on yıldır. Bu sürelere dikkat edin!

Profesyonel Hukuki Destek Neden Önemli?

Görüldüğü üzere, trafik kazası sonrası haklarınız karmaşık ve detaylı olabilir. Sigorta şirketleriyle müzakereler, doğru tazminat miktarının hesaplanması, yasal süreçlerin takibi ve zamanaşımı gibi kritik sürelerin kaçırılmaması için bir avukattan profesyonel destek almak, hak kaybı yaşamanızı önleyecektir. Özellikle araç mahrumiyet bedelinin Yargıtay içtihatları ışığında şekillenmesi, bu konuda deneyimli bir avukatın önemini artırmaktadır.

Unutmayın: Kazada haklıysanız, yaşadığınız mağduriyetin bir karşılığı vardır. Yasal haklarınızı bilmek ve doğru adımları atmak, bu zorlu süreci daha adil bir şekilde atlatmanızı sağlayacaktır.

Yasal Uyarı: Bu makale hukuki tavsiye niteliği taşımaz. Somut durumunuzla ilgili olarak bir avukata danışmanız tavsiye edilir.