Trafik Kazası Sonrası İzlenecek Süreç ve Araç Hasar Bedelinin Tahsili: Kapsamlı Bir Rehber

Türkiye’de karayolu ağında her yıl çok sayıda trafik kazası meydana gelmektedir. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 verilerine göre, 1 milyon 314 bin 136 trafik kazası gerçekleşmiş olup, bu kazaların 1 milyon 79 bin 65’i maddi hasarlı olarak kayıtlara geçmiştir. Bu tür olaylar, mağdurlar için sadece fiziksel ve duygusal stres yaratmakla kalmaz, aynı zamanda araç hasarları nedeniyle önemli maddi kayıplara da yol açabilir. Bu makalenin amacı, bir trafik kazası sonrasında kişilerin haklarını ve araç hasar bedelini tahsil etme süreçlerini Türkiye Cumhuriyeti’nin yasal düzenlemeleri çerçevesinde adım adım ve anlaşılır bir dilde açıklamaktır. Haklarınızı bilmek, bu zorlu süreçte doğru adımları atmanızı ve mağduriyetinizi en aza indirmenizi sağlayacaktır.

 Kaza Yerinde Yapılması Gereken İlk Adımlar: Güvenliğinizi Sağlayın ve Delilleri Koruyun

Bir trafik kazası gerçekleştikten sonra olay yerinde yapılması gereken ilk ve en önemli adım, kendi güvenliğinizi ve diğerlerinin güvenliğini sağlamaktır. Panik yapmadan sakin kalmak ve durumu kontrol altına almak, sonraki adımlar için kritik öneme sahiptir.

Olay Yerinin Güvenliğini Sağlama ve Trafiği Uyarma

Kaza sonrasında ilk olarak yapmanız gereken, eğer mümkünse aracınızı yolun kenarına veya güvenli bir alana çekmektir. Bu, hem sizin güvenliğinizi sağlamak hem de trafik akışını engellememek için önemlidir. Aracınızı hareket ettiremiyorsanız, dörtlü ikaz lambalarınızı yakarak ve kaza yerine reflektör yerleştirerek diğer sürücüleri uyarmanız gerekmektedir. Özellikle yerleşim yeri dışındaki yollarda, reflektörlerin kaza yerinden yeterince uzağa (en az 30 metre) yerleştirilmesi, yaklaşan araçların kazayı fark etmesi için hayati önem taşır. Güvenliğin sağlanması ve trafik akışının engellenmemesi, olası zincirleme kazaları önlemek ve yasal süreçlerin sorunsuz ilerlemesi açısından önceliklidir. Zira trafiği engellemek hem yasal bir ihlaldir hem de yeni kazalara davetiye çıkarabilir.

Yaralılara İlk Müdahale ve 112 Acil Çağrı Merkezi’nin Önemi

Eğer kazada yaralanan varsa, derhal 112 Acil Çağrı Merkezi’ni arayarak durumu bildirmeniz gerekmektedir. Yardım isterken kazanın yerini, yaralı sayısını ve durumlarını doğru ve eksiksiz bir şekilde aktarmanız, sağlık ekiplerinin en hızlı şekilde olay yerine ulaşmasını sağlayacaktır. Yaralılara öncelik vermek hem insani bir sorumluluktur hem de yasal bir zorunluluktur. 112’nin doğru bilgilendirilmesi hayati önem taşır.

Kaza Tespit Tutanağının Düzenlenmesi: Maddi Hasarlı ve Yaralanmalı/Ölümlü Kaza Ayrımı

Kazanın niteliğine göre olay yerinde yapılması gereken bir diğer önemli adım, kaza tespit tutanağının (KTT) düzenlenmesidir. Eğer kazada sadece maddi hasar meydana geldiyse ve taraflar da kazanın oluş şekli konusunda anlaşabiliyorlarsa, polis çağırmadan kendi aranızda “Maddi Hasarlı Trafik Kazası Tespit Tutanağı” düzenleyebilirsiniz. KTT’yi eksiksiz ve doğru bilgilerle doldurmaya özen gösterin; kazanın yerini, tarihini, saatini, araçların plakalarını, sürücü bilgilerini ve kazanın nasıl meydana geldiğini açıkça belirtin. Ayrıca, kazanın bir krokisini çizmeniz ve tutanağı tüm ilgili tarafların imzalaması gerekmektedir. Kaza tespit tutanağını düzenlemek için yanınızda basılı bir form yoksa, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi’nin (SBM) geliştirdiği Mobil Kaza Tutanağı (MKT) uygulamasını da kullanabilirsiniz. Yine e-devlet kapısı mobil uygulamasında da kaza tespit tutanağı formu bulunmaktadır.

Ancak kazada yaralanma, ölüm, alkol şüphesi, sürücü belgesiz araç kullanımı, kamu malına zarar gibi durumlar söz konusuysa, KTT düzenlemek yerine derhal 155 Polis İmdat hattını arayarak yetkililerden yardım istemeniz zorunludur. Bu durumlarda kazanın resmi olarak belgelenmesi ve yasal sürecin doğru işlemesi için polisin veya jandarmanın olay yerine gelmesi gerekmektedir. Kaza tespit tutanağı, maddi hasarlı kazalarda sigorta sürecinin temelini oluştururken, yaralanmalı veya ölümlü kazalarda resmi kayıt tutulması için polisin müdahalesi gereklidir.

Kaza Yerinin Fotoğraf ve Video Kaydının Alınması: Delil Toplamanın Önemi

Kazanın tüm detaylarını belgeleyebilmek için kaza yerinin, kazaya karışan araçların ve hasarın oluştuğu noktaların fotoğrafını veya videosunu çekmek son derece önemlidir. Bu kayıtlar, kaza sonrası olası anlaşmazlıkların çözümünde ve sigorta işlemlerinde önemli delil niteliği taşır. Fotoğraflarda araçların birbirleriyle olan konumları, hasarın boyutu, yol işaretleri ve çevresel faktörler gibi detaylar net bir şekilde görülmelidir. Ayrıca, karşı tarafın sürücü belgesi ve trafik sigortası poliçesinin de fotoğrafını almanız, sigorta işlemleri sırasında size kolaylık sağlayacaktır. Eğer kazaya tanık olan kişiler varsa, onların da iletişim bilgilerini alarak ileride gerek duyulması halinde ifadelerine başvurabilirsiniz.

Araç Hasarının Tespiti ve Belgelendirilmesi: Sigorta Sürecinin Başlangıcı

Kaza yerindeki ilk adımları tamamladıktan sonra, araç hasarının tespiti ve belgelendirilmesi sürecine geçmeniz gerekmektedir. Bu aşama, sigorta şirketinden hasar bedelini talep etmenizin ilk adımıdır.

Sigorta Şirketine Hasar Bildirimi

Trafik kazası geçirdikten sonra yapmanız gereken ilk şeylerden biri, kazayı kendi sigorta şirketinize bildirmektir. Kazayı öğrendikten sonra en geç beş iş günü içinde sigortaya bildirim yapma zorunluluğunuz bulunmaktadır. Bu bildirimi, sigorta şirketinizin çağrı merkezini arayarak veya internet sitesi üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Bildirim sırasında, poliçe numaranız, sigortalı bilgileri, kaza tarihi ve yeri, hasarın detayı ve tahmini hasar tutarı gibi bilgileri vermeniz gerekmektedir. Hasar bildirim süresine titizlikle uymak, sigorta haklarınızın korunması açısından hayati önem taşır; zira gecikmeli bildirim hak kaybına yol açabilir. Sigorta şirketleri genellikle 7/24 hizmet veren çağrı merkezleri aracılığıyla hasar ihbarlarını kabul etmektedir.

Sigorta Eksperi Atanması ve Ekspertiz Süreci

Sigorta şirketi, yapılan hasar bildiriminin ardından hasarın boyutunu ve nedenini değerlendirmek üzere bir sigorta eksperi atayacaktır. Eksperin temel görevi, meydana gelen hasarın nedenini, niteliğini ve miktarını belirlemektir. Bazı durumlarda, özellikle değer kaybı taleplerinde, sigortalı veya menfaat sahibi de Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) üzerinden EKSİST sistemi aracılığıyla eksper atama hakkına sahiptir. Atanan eksper, kazaya karışan aracı inceleyerek hasarın boyutunu ve onarım maliyetini belirleyecektir. Ekspertiz süreci sonunda, eksper hazırladığı hasar raporunu sigorta şirketine sunar. Eksper ataması ve ekspertiz süreci, hasarın tarafsız ve bağımsız bir şekilde değerlendirilmesini sağlayarak sigorta tazminatının doğru hesaplanmasına katkıda bulunur.

Hasar Raporunun Hazırlanması ve İçeriği

Sigorta eksperi tarafından hazırlanan hasar raporu, kazaya karışan araçtaki hasarın boyutunu, onarım maliyetlerini ve sigorta tazminat sürecindeki diğer gereklilikleri detaylandıran teknik bir değerlendirme belgesidir. Bu raporda genellikle kazanın tarihi ve yeri, kazaya karışan araçların bilgileri, hasarın niteliği ve boyutu, hasarlı parçaların listesi, onarım veya değişim maliyetleri ve eksperin değerlendirmesi yer alır. Hasar ekspertiz raporuna, sigorta şirketi tarafından size iletilebileceği gibi, bazı durumlarda Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM) üzerinden de erişebilirsiniz. Hasar raporu, sigorta şirketinin ödeme kararının temelini oluşturur ve olası hukuki süreçlerde delil olarak kullanılabilir.

Araç Hasar Bedelinin Sigorta Şirketinden Talep Edilmesi: Yasal Haklarınız ve İzlenecek Yol

Araç hasarınızın tespiti ve belgelendirilmesi tamamlandıktan sonra, sigorta şirketinden hasar bedelini talep etme aşamasına geçebilirsiniz. Bu süreçte eksiksiz bir başvuru yapmak ve yasal haklarınızı bilmek önemlidir.

Gerekli Belgeler ve Eksiksiz Başvuru Yapmanın Önemi

Sigorta şirketine hasar bedeli talebinde bulunurken sunmanız gereken bazı belgeler bulunmaktadır. Maddi zararlar için genellikle istenen belgeler arasında kaza tespit tutanağı, sürücü ve araç ruhsat fotokopileri, trafik sigortası poliçesi, varsa kaza yerinde çekilmiş fotoğraflar ve banka hesap bilgilerinizi gösteren bir belge yer alır. Başvurunuzun eksiksiz ve doğru belgelerle yapılması, sigorta şirketinin hasar dosyanızı hızlı ve sorunsuz bir şekilde işlemesini sağlayacak ve ödeme sürecini hızlandıracaktır.

Sigorta Şirketinin Tazminat Ödeme Süresi ve Yasal Dayanakları

Sigorta şirketinin, hasar dosyası için gerekli tüm belgelerin kendisine teslim edilmesinden itibaren tazminatı ödeme süresi yasal olarak belirlenmiştir. Karayolları Trafik Kanunu’nun 99. maddesi ve Trafik Sigortası Genel Şartları’nın B.2 maddesi uyarınca, sigorta şirketi bu belgelerin tesliminden itibaren sekiz iş günü içinde tazminat ödemekle yükümlüdür. Sigortacının bu süre içinde ödeme yapmaması durumunda, yasal faiz işlemeye başlar. Aracınız ticari araç ise uygulanacak faiz değişir.

Sigorta Şirketi Ödeme Yapmazsa veya Eksik Ödeme Yaparsa Ne Yapmalısınız? Hukuki Çözüm Yolları

Sigorta şirketinin tazminat talebinizi reddetmesi, eksik ödeme yapması veya yasal süresi içinde cevap vermemesi durumunda başvurabileceğiniz çeşitli hukuki yollar bulunmaktadır.

Arabuluculuk Süreci

Sigorta şirketine karşı açılacak tazminat davaları, Türk Ticaret Kanunu’nun 4. maddesi uyarınca ticari dava niteliği taşımaktadır. Bu nedenle, dava açmadan önce arabulucuya başvurmak zorunlu bir dava şartıdır. Arabulucuya başvurmak için, adliyelerde bulunan arabuluculuk bürolarına müracaat edilmelidir. Arabulucu, tarafları bir araya getirerek uzlaşma sağlamaya çalışır. Arabuluculuk görüşmelerinin olumlu sonuçlanmaması halinde, dava yoluna başvurulabilir. Arabuluculuk süreci, mahkeme sürecine göre daha hızlı ve ekonomik bir alternatif sunarak sigorta uyuşmazlıklarının çözümünde önemli bir rol oynar.

Sigorta Tahkim Komisyonuna Başvuru

Sigorta Tahkim Komisyonu, sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile sigorta şirketleri arasındaki uyuşmazlıkların çözümü amacıyla kurulmuş bağımsız bir kuruluştur. Komisyona başvurabilmek için öncelikle ilgili sigorta şirketine yazılı olarak başvurmuş olmanız ve talebinizin reddedilmiş veya 15 gün içinde cevap verilmemiş olması gerekmektedir. Başvuru sırasında, uyuşmazlık tutarına göre belirlenen bir başvuru ücreti ödemeniz gerekmektedir. Komisyon, başvurunuzu inceleyerek genellikle 4 ay içinde karar verir. Sigorta Tahkim Komisyonu, sigorta uyuşmazlıklarının hızlı ve uzmanlar tarafından çözülmesini sağlayan etkili bir alternatiftir.

Trafik Kazası Tazminat Davası Açma Süreci ve Yetkili Mahkemeler

Arabuluculuk veya Sigorta Tahkim Komisyonu süreçlerinden sonuç alamamanız durumunda, araç hasar bedelinin tahsili için dava açma yoluna gidebilirsiniz. Trafik kazalarından kaynaklanan tazminat davalarında görevli mahkeme genellikle Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Ancak sigorta şirketine karşı açılacak davalarda Asliye Ticaret Mahkemesi görevlidir. Yetkili mahkeme ise davalının yerleşim yeri, kazanın meydana geldiği yer veya zarar görenin yerleşim yeri mahkemesi olabilir. Dava açma süresi, Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. maddesinde belirtilen zamanaşımı sürelerine tabidir. Maddi hasar davalarında zamanaşımı süresi genellikle 2 yıl olmakla birlikte, yaralanma veya ölümün de meydana geldiği durumlarda ceza zamanaşımı süreleri uygulanabilir. Mahkemeler, sigorta şirketlerinin ödeme yapmaması veya eksik ödeme yapması durumunda son hukuki çare olarak başvurulabilecek mercilerdir.

Türkiye’de Trafik Kazaları ve Araç Hasarları: İstatistiksel Bir Bakış

Türkiye’de trafik kazaları ve sonuçları hakkında güncel istatistiksel verilere bakmak, sorunun boyutunu anlamak açısından önemlidir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), bu konuda düzenli olarak veriler yayınlamaktadır.

TÜİK verilerine göre, 2023 yılında Türkiye’de toplam 1 milyon 314 bin 136 trafik kazası meydana gelmiştir. Bu kazaların 1 milyon 79 bin 65’i maddi hasarlı, 235 bin 71’i ise ölümlü yaralanmalı kazalardır. Kazaların %83,1’i yerleşim yeri içinde gerçekleşmiştir. Trafik kazalarında hayatını kaybedenlerin %45,5’i sürücülerdir. Kazaya neden olan kusurların %88,9’u ise sürücü kaynaklıdır. TÜİK verileri, trafik kazalarının ve araç hasarlarının Türkiye’de önemli bir toplumsal sorun olduğunu istatistiksel olarak ortaya koymaktadır.

Yargıtay Kararları Işığında Trafik Kazaları ve Araç Hasarları: Emsal Hukuki Değerlendirmeler

Yargıtay’ın trafik kazaları ve araç hasarları konusundaki emsal kararları, hukuki süreçlerde önemli bir rehber niteliği taşımaktadır.

Araç Değer Kaybı Tazminatı ve Hesaplama Yöntemleri

Yargıtay, araç değer kaybını “aracın trafik kazası sonucu hasarlanıp onarılmasından sonraki değeri ile hiç hasarlanmamış haldeki değeri arasındaki fark” olarak tanımlamaktadır. Değer kaybı hesaplanırken aracın markası, yaşı, modeli, kilometresi ve hasar gören kısımları gibi kriterler dikkate alınır. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve 4. Hukuk Dairesi’nin birçok emsal kararı bulunmaktadır ki bu kararlar, araç değer kaybının tazmin edilmesinin hukuki dayanağını oluşturmaktadır. Bu kararlar, araç değer kaybının hukuki zeminini oluşturmakta ve tazminat taleplerinde emsal teşkil etmektedir. Araç değer kaybı bedeline ilişkin detaylı açıklamalarımıza “Türkiye’de Trafik Kazası Sonrası Araç Değer Kaybı Bedeli“ adresinden erişim sağlayabilirsiniz.

Araç Mahrumiyet Bedeli Talebi ve Şartları

Araç sahibi, trafik kazası nedeniyle aracını kullanamadığı süre boyunca uğradığı zararı “araç mahrumiyet bedeli” olarak talep edebilir. Yargıtay kararlarına göre, bu bedel, aracın tamirde kaldığı makul süre veya pert olması halinde yeni bir araç alınması için gereken makul süre dikkate alınarak hesaplanır. Aynı nitelikteki bir ikame aracın kiralama bedeli esas alınır. Araç mahrumiyet bedeli, kusurlu tarafın trafik sigortasından talep edilemez. Yargıtay, araç sahiplerinin kaza nedeniyle araçlarından mahrum kaldıkları süre için tazminat talep etme haklarını çeşitli kararlarıyla güvence altına almıştır.

Kusur Oranına İtiraz Süreçleri ve Yargıtay’ın Bakışı

Kaza tespit tutanağındaki kusur oranına itiraz etmek mümkündür. Kusur oranına itiraz yolları arasında SBM’ye itiraz, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvuru, Sulh Ceza Hakimliği’ne itiraz ve Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açma yer alır. Yargıtay, kusur oranının belirlenmesinin teknik değil hukuki bir konu olduğuna hükmetmiştir. İtiraz sürelerine dikkat etmek ve gerekli belgelerle başvuruda bulunmak önemlidir. Yargıtay, kusur oranının belirlenmesinde hukuki değerlendirmenin önemini vurgulamakta ve itiraz süreçlerinin takip edilmesi gerektiğini belirtmektedir.

Trafik Kazalarında Zamanaşımı Süreleri ve Yargıtay Uygulamaları

Trafik kazalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat taleplerinde zamanaşımı süreleri, Karayolları Trafik Kanunu’nun 109. maddesinde düzenlenmiştir. Genel kural olarak, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten itibaren 2 yıl ve her halükârda kaza gününden başlayarak 10 yıl içinde zamanaşımına uğrar. Ancak ölüm veya yaralanmanın da meydana geldiği durumlarda, Türk Ceza Kanunu’nda öngörülen daha uzun zamanaşımı süreleri (uzamış ceza zamanaşımı) uygulanır. Yargıtay’ın zamanaşımı sürelerinin başlangıcı ve kesilmesi konusundaki kararları da bu süreçte dikkate alınmalıdır. Yargıtay’ın yorumuyla zamanaşımı süreleri, trafik kazası mağdurları için hak kaybını önlemede kritik bir öneme sahiptir.

Sonuç: Haklarınızı Bilin, Güvende Kalın

Trafik kazası geçirmek, hiç kimsenin arzu etmediği bir durumdur. Ancak böyle bir olayla karşılaştığınızda, haklarınızı bilmek ve doğru adımları atmak, maddi kayıplarınızı en aza indirmenize yardımcı olacaktır. Bu makalede, trafik kazası sonrası izlemeniz gereken süreci ve araç hasar bedelini nasıl tahsil edebileceğinizi yasal düzenlemeler ve Yargıtay kararları ışığında detaylı bir şekilde ele aldık.

Türkiye’de Trafik Kazası Sonrası Kapsamlı Rehber Serimizin 2. Yazısı “Araç Değer Kaybı Bedeli”ne ilişkin olup burayı tıklarak erişim sağlayabilirsiniz.

Unutmayın ki, hukuki süreçler karmaşık olabilir ve her somut olay farklı özellikler taşıyabilir. Bu nedenle, bir trafik kazası sonrasında hukuki destek almak, haklarınızı eksiksiz bir şekilde korumanızı sağlayacaktır. Güvende kalın ve haklarınızı bilin.